Frelsi & Velferð - Spurningar úr 1. - 2. kafla (ekki þær í bókinni)

Spurningar úr 1. og 2. kafla

1. kafli

1. Hvað var markmiðið með fundinum sem haldinn var í San Fransisco árið 1945
   að mynda ný alþjóðleg samtök
2. Hvenær voru Sameinuðu Þjóðirnar formlega stofnaðar ?
   24. október 1945
3. Hvað var innihélt samningurinn sem ríkin 50 undirrituðu ?
   Samningurinn skuldbatt ríkin til að vinna að sameiginlegum markmiðum sem voru t.d. að koma í veg fyrir styrjaldir, bæta samvinnu milli ríkja, bera virðingu fyrir grundvallaratriðum jafnréttis og sjálfsákvarðanarétti
4. Hvað er samningur þessi kallaður ?
   Sáttmáli Sameinuðu Þjóðanna
5. Hvenær og hvar var fyrsta allsherjarþing sameinuðu þjóðanna ?
   Janúar 1946, í London
6. Hvað gengur mannúðarstarf út á og hvernig er það gert ?
   bjarga lífum og hjálpa fólki með því að gefa þeim húsaskjól, mat, lyf og vernd
7. Hvað ganga mannréttindalögin út á og hvenær voru þau samþykkt ?
   Hver manneskja hefur rétt til lífs, frelsis, öryggis, tjáningarfrelsis og að kjósa
8. Út á hvað gengu deilurnar í Palestínu ?
   Gyðingar og Arabar vildu báðir stofna sitt eigið ríki fyrir sinn kynflokk þar sem Bretar réðu landinu ekki lengur
9. Hvenær gengu Íslendingar í Sameinuðu Þjóðirnar ?
   19. nóvember 1946
10. Hver var fyrsti framkvæmdarstjóri Sameinuðu Þjóðanna, frá hvaða landi var hann og hvers vegna var hann valinn ?
    Tryggve Lie, frá Noregi. Hann fylgdi hvorugu stórveldinu. (USA og Sovétríki)
11. Hver var munurinn á Sovétríkjunum og Bandaríkjunum eftir stríðið ? (stjórnmálakerfi, staður, hagkerfi, stefna)
    einræði/lýðræði, 1 flokkur/kosningar, kommúnismi/frjálshyggja, vinstri/hægri, rauður/blár, austur/vestur, áætlunarhagkerfi þar sem ríkið ákveður verð og laun/markaðshagkerfi þar sem verð og laun ráðast af framboði og eftirspurn, völd í Evrópu með valdi/völd í Evrópu með hjálp, allir áttu jafnan pening/munur milli ríkra og fátækra
12. Hvað var gert til þess að koma í veg fyrir að hitt veldið næði heimsyfirráðum ?
    Í Sovétríkjunum var áróðri beitt, allt ritskoðað og anstæðingar stjórnarinnar ofsóttir. Í Bandaríkjunum voru kommúnistar ofsóttir
13. Hvað einkennir kalt stríð ?
    Það ríkir stríðsástand og mikill stríðsundirbúningur í gangi en ekkert barist
14. hvað kom í ljós árið 1949 sem olli fólki miklum ótta
    bæði stórveldin áttu kjarnorkuvopn
15. Hvenær byrjaði geimferðakapphlaupið og með hverju ?
    1957, Sovétríkin sendu gervihnött út í geim
16. Hvenær var NASA stofnað og hvernig stofnun var það ?
    1958, geimferðastofnun
17. Hvert var aðal afrek Bandaríkjamanna í geimferða kapphlaupinu og hvenær ?
    Þeir sendu fyrsta manninn til tunglsins. 20, júlí 1969
18. Hver voru 3 aðal afrek Sovétmanna og hvenær ?
    Fyrsti gervihnötturinn, 4. október 1957. Fyrsta lífveran í geiminn, 1957. Fyrsti maðurinn í geiminn, 1961
19. Hvaða yfirráðasvæði Sovétmanna eftir stríði ?
    Austur-Þýskaland og mestur hluti Austur-Evrópu
20. Hverjir áttu Vestur-Þýskaland ?
    Frakkar, Bretar & Bandaríkin
21. Hvað var gert við Eystrasaltslöndin ?
    Þau voru innlimuð í Sovétríkin
22. Hverjir frömdu valdarán árið 1948 í Tékkóslóvakíu ?
    Kommúnistar

23. Hvað var Marshall-áætlunin, hvenær var hún birt og af hverjum ?
    Gearge Marshall utanríkisráðherra birti Marshall-áætlunina árið 1947. Hún fólst í að hjálpa þeim sem lentu illa í stríðinu með peningagjöfum eða hagstæðum lánum með því skilyrði að þau lönd gengu í nýja stofnun sem átti að stuðla að frjálsri verslun í Evrópu
24. Hvers vegna tók Vestur-Evrópa við hjálpinni en ekki Austur ?
    Sovétríkin ráðlögðu Austur-Evrópu að taka ekki við henni
25. Hver var upphæðin sem Bandaríkin léti frá sér á þessu 4 ára tímabili ?
    13 milljarða $
26. Hvað var truman kenningin, hver setti hana fram og hvenær ?
    Harry S. Truman þáverandi Bandaríkjaforseti setti hana fram árið 1947. Kenningin gekk út á að Bandaríkin þyrftu að hjálpa löndum sem áttu að fá kommúnistastjórn og gefa þeim frjálshyggju. Bandaríkin urðu að „alheimslögreglu”
27. Hver urðu örlög hernámssvæðanna fjegra sem Þýskalandi hafði verið skipt upp í ?
    Bandaríkin, Frakkar & Bretar byggðu sín svæði upp ólíkt Sovétmönnum. Síðan voru hlutar vesturveldanna sameinaðir og sambandslýðveldið Þýskaland stofnað. Hluti Sovétmanna var gerður að Alþýðulýðveldinu.
28. Hvers vegna var Berlínarnúrinn byggður ?
    Til þess að koma í veg fyrir að fólk flýði til Vestur-Þýskalands frá Austri
29. Hvað var markmið NATO og hvenær kom Vestur-Þýskaland í það ?
    Það var varnarbandalag svo að ef ráðist var á eitt NATO-ríki voru öll önnur ríki í NATO í stríði við árásaraðilann. Árið 1955 fór Vestur-Þýskaland í NATO
30. Hvers vegna vr Varsjárbandalagið stofnað og af hverjum ?
    Til þess að vera á móti NATO. Sovétmenn stofnuðu það
31. Hvenær var Alþýðuveldið Kína stofnað, af hverjum og hver var í forystu ?
    1. október 1949, Kommúnistar undir forystu Maó Zedong
32. Út á hvað gekk Dómínókenningin ?
    Ef 1 land félli í hendur kommúnista féllu fleiri og fleiri
33. Leiðtogi hvaða lands var Kim Il Sung og hvað gerði hann svona stórt og hvenær ?
    Norður-Kóreu, Hann réðist á Suður-Kóreu árið 1950
34. Risaveldin blönduðu sér inní málin. Hverjir héldu með hverjum ?
    Bandaríkin gáfu Suður-Kóreu bæði vopn og hermenn en Sovétríkin styrktu N.K
35. Hvenær var samið um vopnahlé og hversu margir dóu ?
    Árið 1953. 4 milljónir manna dóu
36. Nefndu 7 staði sem risaveldin hafa stutt sitt hvorn aðilann í stríði
    Kórea, Mið-Austurlöndin, Kúba, Nicaragua, Angóla, Afganistan & Víetnam
37. Sovétríkin komu fyrir kjarnorkueldflaugum á Kúbu. Það gátu þeir vegna þess að kommúnisti hafði komist til valda í byltingu. Hvaða ár var þessi bylting, hver komst til valda og hvenær komu Sovétmenn fyrir eldflaugunum ?
    Fidel Castro komist til valda 1959. 16. október 1962 settu Sovétmenn eldflaugar
38. Hvað gerðu Bandaríkjamenn þegar eldflaugarnar komu til Kúbu og hvers vegna?
    Þeir settu hafnbann á Kúbu (það var hvorki flutt út né inn). Þeir ætluðu að aflétta banninu þegar eldflaugarnar færu og þvinga þá til að taka sprengjurnar
39. Virkaði þetta plan þeirra ?
    Já. Sovétmenn tóku sprengjurnar & Bandaríkjamenn hétu að ráðast ekki á Kúbu
40. Hvaða ár var gerð uppreisn af Kommúnistum Suður-Víetnam og frá hverjum fengu þeir hjálp ?
    1959. Norður-Víetnam
41. Hvenær blönduðu Bandaríkjamenn sér inn í Víetnamstríði og hvernig ?
    1964. Þeir gerðu sprengjuárásir á Norður-hlutann
42. Hvers vegna fór almenningur í USA að verða á móti stríðinu ?
    Öllum hryllingnum var sjónvarpað
43. Hvað gerir efnavopnið Napalm ?
    Það brennir húð fólks
44. Hvenær drógu Bandaríkin sig úr Víetnamstríðinu og hvers vegna ?
    Árið 1973. Mótstaða fór vaxandi
45. Hvenær fór allt Víetnam á vald kommúnista ?
    1975

46. hversu margir dóu í Víetnamstríðinu ? (Kanahermenn, Víetnamhermenn og Víetnamskur almenningur)
    57000, 2 milljónir, 3 milljónir
47. Hvenær var Berlínarmúrinn rifinn og hvernig hafði fólk áður komist til Vesturs ?
    Nóvember 1989. Í gegnum Ungverjaland
48. Hvenær voru fyrstu frjálsu kosningarnar haldnar í Þýskalandi ?
    1990
49. Hvenær voru Vestur & Austur hluti Þýskalands sameinaðir ?
    Október 1990
50. Hvenær voru Sovétríkin leyst upp og hvað varð að falli þeirra ? Nefndu 6
    Uppiskroppa með pening, uppiskroppa með efni til hversdags, versluðu lítið við Vesturlöndin og fengu því ekki það nýjasta, vinnusemi minnkaði, heilsgæsla minnkaði og því dóu fleiri, trú á kommúnisma fór minnkandi
51. Hver varð leiðtogi Sovétríkjanna árið 1985 og hevrt var slagorð hans ?
    Gorbatjov. Glasnost (hreinskilni)
52. Hvað gerði hann sem varð til þess að hann varð vinsæll í Vestur-Evrópu ?
    Hann náði sáttum við USA
53. Hvers vegna varð hann ekki vinsæll í heimalandi sínu ?
    Gagnslausar efnahagsbætur
54. Hvenær var afvopnunarsamningur samþykktur og hverjir skrifuðu undir hann ?
    1987, Gorbatjov og Ronald Reagan
55. Hvenær voru Verkalýðssamtökin Samstaða stofnuð og hvað gengu þau út á ?
    1980. Þau kröfðust umbóta og voru óánægð með kommúnismann
56. Hver var Lech Valesa ?
    Pólskur rafvirki sem var fangelsaður af stjórn kommúnisma fyrir að vera á móti stjórninni. Hann barðist fyrir lýðræði í Póllandi sem leiðtogi Samstöðu. Fékk friðarverðlaun Nóbels og varð fyrsti forseti Póllands sem var kosinn í frjálsum kosningum árið 1990
57. Hvenær voru frjálsar kosningar leyfðar í Póllandi og hver vann þær ?
    1989. Samstaða
58. Á árinu 1990 hurfu allar kommúnismastjórnir nema 1. Hver var það ?
    Sovéska stjórnin
59. Hvað varð til þess að almenningur reis gegn stjórnum landsins síns ?
    Gorbatjov sagði að óvinsælar stjórnir gætu ekki lengur treyst á Sovétríkin
60. Í Rúmeníu voru skiptin yfir í Kommúnisma ekki friðsæl. Hver gerði það að verkum ?
    Nicolae Ceausescu lét hermenn skjóta á uppreisnarfólk
61. Hvernig var Sovétríkjunum skipt og hvað var stærsti hlutinn ?
    Í 15 Sovétlýðveldi og Rússland þar stærst
62. Hver var fyrsti forseti Rússlands og hvaða skipti voru í gangi á hans tíma ?
    Boris Jeltsin. Skiptin úr Kommúnisma yfir í lýðræði og markaðshagkerfi
63. Hver var næsti forseti ?
    Vladimir Putin

2. kafli

1. Hvað einknennir velferðarsamfélag ?
   Stjórnin sér um að öllum líði ágætlega. Jafnvel þó þeir séu öryrkjar
2. Hvenær voru lög um tíund sett og hvað þýddu þau ?
   Fyrir meira en 900 árum. Fólk þurfti að vorga 1/10 til kirkjunnar
3. Hvenær byrjaði landlæknisembættið & hvað kom svo seinna vegna þess & hvenær?
   1760. Héraðslæknar komu á 18. og 19. öld og sjúkrahús á 19. og 20. öld
4. Hvað var í fræðslulögunum sem voru sett árið 1907 ?
   barnafræðsla væri ókeypis og einnig menntaskólakennsla
5. Hvers vegna fóru ekki margir í menntaskóla og hvaða skóla var þá farið í ?
   Vistin þar kostaði svo mikið. Iðnskólum, MR, MA & Húsmæðraskólum
6. Hvenær voru fjölbrautaskólar stofnaðir og hvers vegna ?
   Þegar fræðslulög voru sett árið 1974 um að skólaskylda væri til 16 ára aldurs. Fjölbrautaskólar voru stofnaðir á næstu 10 árum
7. Hvenær voru lögin um Alþýðutryggingar sett, hvað einkenndi þær og hverjir stofnuðu þær ?
   Fjárhæðirnar lágar & reglurnar flóknar. Framsóknar og Alþýðumenn (stjórnin)
8. Hvenær setti Alþýðuflokkurinn fram skilyrði um gott tryggingarkerfi og hverjir voru þá við stjórn ?
   Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn
9. Lögin um Almannatryggingar voru stórt skref í átt að velferðarsamfélagi en hvenær voru þau sett og hvað gerði þær ólíkar Alþýðutryggingum ?
   1946. mikið hærri bætur, foreldrar með 3 eða fleiri börn fengu bætur og allir sem höfðu rétt á bótum fengu þær
10. Hvers vegna fékk stjórnin þar sem Alþýðuflokksmenn, sósíalistar og sjálfstæðismenn voru, nafnið nýsköpunarstjórn ?
    Stjórnin ætlaði að koma á nýsköpun í atvinnulífið eftir stríðið
11. Hvenær var byrjað að gefa atvinnuleysisbætur, hvers vegna og hvað hafði þurft að gera áður ef maður gat ekki unnið ?
    Árið 1956. Verkamenn héldu verkfall. Fólk hafði þurft að sækja um sveitarstyrk
12. Hvenær urðu bílar á Íslandi tæpalega 5000 og hvenær 100.000 ? Hvernig var hlutfallið milli vörubíla og fólksbíla ?
    1945 urðu þeir 5000 um helmingur fólksbílar en hinn helmingurinn vörubílar. 1981 fóru bílarnir yfir 100.000 en þá voru fólksbílarnir 1/9
13. Hvað voru laun verkakvenna mörg % af launum verkamanna um 1960 og hvað var gert í því ?
    80%. Lög voru sett árið 1961 um að launin ættu að jafnast á næstu 5 árum
14. Hvaða ár byrjaði uppreisn um ranglæti ?
    1970
15. Hvenær var Rauðsokkahreyfingin stofnuð og út á hvað gekk hún ?
    1970. Hreyfingin krafðist jafnréttis
16. Á hvaða áratug var kvennalistinn stofnaður, hvenær fékk hann mest fylgi og hvað var það mikið ?
    9. áratugnum. 10% fylgi árið 1987
17. Á hvaða áratug voru sett lög um jafna stöðu karla og kvenna ?
    Á 8. áratgunum
18. Hvar og á hvaða áratug voru fyrstu sjónvarpsútsendingarnar ?
    Í herbúðum Kana á 6. áratugnum
19. Hvenær fór útsendingin að ná lengra, hvert náði hún þá og hvaða áhrif hafði það ?
    1963. Um allt suðvestanvert landið. Fleiri fengu sér sjónvörp
20. Hvenær hófust íslenskar sjónvarpsútsendingar og hvenær var sent út og hvernig var þessu svo breytt?
    1966. 2 kvöld í viku fyrst en svo urðu kvöldin sex og mánuðirnir 11. Frí á fimmtudögum og í júlí
21. Hvenær var byrjða að senda út öll kvöld og hvaða stöð var þá einnig stofnuð ?
    Árið 1986. Stöð 2
22. Hvernig voru stjórnmálin á Íslandi öðruvísi en í Norðurlöndunum ?
    Kommúnistar og jafnaðarmenn voru saman í Alþýðubandalaginu og voru nokkuð stórir á Íslandi. Jafnaðarmenn voru lang flestir og kommúnistar pínkulitlir í Norðurlöndunum. Á Íslandi var sjálfstæðisflokkurinn lang stærstur og ríkti allan síðari hluta aldarinnar
23. Nefndu 2 ástæður hvers vegna Íslendingar vildu fá herinn burt
    Það var skerðing á sjálfstæði. Það gæti haft áhrif á menninguna
24. Hvað báðu Kanar um að hafa herstöðvar á mörgum stöðum á landinu og hvað sögðu Íslendingar ?
    3. NEI
25. Hvenær fóru síðustu hermennirnir af landinu ?
    1947
26. Hvaða stjórnarflokkur var mest á móti dvöl hermannanna hérna ?
    Sósíalistflokkurinn
27. Hvaða forseti gerði samning við Kanana á sama tíma, hvað var í honum og hvaða afleiðingar hafði samningurinn á stjórnina ?
    Bandaríkjamenn mættu hafa óvopnað herlið við Keflavíkurflugvöll. Sósíalistar sögðu sig úr stjórn
28. Hvenær var Keflavíkursamningurinn samþykktur ?
    1946

29. Hvenær var Íslendingum boðin Marshall-hjálp og hvers vegna ?
    1947. Bandaríkjamenn vildu hafa herlið á landinu
30. Hve mikinn pening fengu Íslendingar á hvern íbúa ?
    209 $
31. Hvað notuðu Íslendingar Marshall-hjálpina í ?
    m.a. Að byggja áburðarverksmiðjuna í Gufunesi. Tekin í notkun 1954
32. Hvenær var Íslendingum boðin aðild að NATO, hvenær var rætt um það á Alþingi og hvernig fór sú umræða ?
    1949. 30. mars 1949. Aðildin var samþykkt
33. Hvenær undirrituðu Íslendingar samning um að hafa ekki herlið á landinu ef það var ekki stríð ?
    1949
34. Leynilegur fundur var haldinn með öllum flokkum nema sósíalistum. Hver var útkomna úr þessum fundi ?
    Bandaríkst herlið mátti aftur koma til landsins
35. Hvenær komu Kanarnir ?
    7. maí 1951
36. Hvenar breyttist Sósíalistaflokkurinn í Alþýðubandalagið & hvað breyttist efitr það?
    1956. Þeir urðu smám saman ótryggari Sovétríkjunum og vildu að Ísland væri hlutlaust
37. Skiptar skoðanir voru um herstöðina. Sjálfstæðisflokkurinn, Framsóknarflokkurinn, Alþýðuflokkurinn, Sósíalistar og Almenningur voru allir með ólíkar skoðanir. Hver var með hvaða skoðun ?
    Sjálfstæðisflokkurinn var alltaf með. Hjá Frmasóknarflokknum og Alþýðuflokknum var lítill meirihluti með herstöðinni. Almenningur var á móti herstöðinni. Sósíalistar voru líka á móti
38. Hvenær nenntu Kanar ekki lengur að hafa herstöð hér og hvað gerðu Íslendingar ?
    1991 (árið sem Sovétríkin sundruðust). Íslensk stjórnvöld reyndu að hafa þá.
39. Hvenær yfirgaf Bandaríkjaherinn Ísland ?
    2006
40. Hvað var landhelgi Íslands stór eftir WWII ?
    3 sjómílur
41. Hverjar voru stækknair landahelgarinnar og hvenær ?
    4 sm – 1950-1952. 12 sm – 1958. 50 sm – 1972. 200 sm – 1975
42. Hver voru viðbrögð Breta við fyrstu stækkuninni og hvernig virkaði það ?
    Þeir settu löndunarbann á íslenskan fisk en þá sköpuðust bara fleiri vinnur á Íslandi við að salta og verka fiskinn og hann varð verðmætari
43. Við hvaða stækkun sendu bretar herskip á mið Íslendinga og hvers vegna ?
    12 mílur. Vernda togarana
44. Hvenær tóku Bretar herskip sín ?
    1976
45. Hvað er samsteypustjórn ?
    Tveir flokkar eru við stjórn
46. Samsteypustjórn var á árunum 1959 til 1971. Hverjir voru í stjórninni og hverjir í stjórnarandstöðu ?
    Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn í stjórn en Framsóknarflokkurinn og Alþýðubandalagið í andstöðu
47. Hvers vegna var samsteypustjórnin kölluð viðreisnarstjórn ?
    Stjórnin ætlaði að reisa íslenskan efnahag við
48. Hvers vegna var farið út í stóriðju ?
    Íslendingar gerðu samning við Breta um að leiða næstu stækkun lanhelgar við dómara til að sættast við þá og því þurfti einhverja aðra leið til að græða pening.
49. Hvað er stóriðja ?
    Þá eru fossar virkjaði og orka seld
50. Hvers vegna var álverip í Straumsvík byggt ?
    Til þess að flytja orkuna frá Búrfellsvirkjun
51. Hvaða fyrirtæki byggði álverið ?
    Svissneskt álframleiðslufyrirtæki
52. Hvers vegna var fólk á móti álverinu ?
    1. Fólk vildi ekki hleypa útlendingum inn í íslenskan atvinnurekstur og orkan var líka seld þeim á lægra verði vegna magnafslátts. 2. náttúruverndarsjónarmið. Í upphafi átti ekki að vera neinn hreinsibúnaður
53. Hvers vegna jókst samvinna milli mið- og vesturríkja Evrópu ?
    Til þess að standast samanburð við USA
54. Hvenær var Efnahagsbandalag Evrópu stofnað, hvar voru aðalstöðvarnar og hver voru fyrstu 6 aðildarríkin ?
    1957. Brussel, Belgíu. Frakkland, Vestur-Þýskaland, Ítalía, Holland, Belgía & Luxemborg
55. Hverjir stofnuðu EFTA ?
    Bretar, Danir, Norðmenn, Svíar, Svisslendingar, Austurríkismenn & Portúgalar
56. Hverjir bættust seinna við í EFTA ?
    Finnar, Íslendingar & Liectensteinsbúar
57. Hver voru meginatriði þessara bandalaga ?
    Að aðildarríki hefðu frjálsa og tollalausa verslun á milli sín
58. Hverjir eru núna í EFTA ?
    Norðmenn, Íslendingar, Svisslendingar og Liechtensteinsbúar
59. Hvenær var samningur um fjórfrelsi gerður og hvað er það ?
    1994. fólk, vörur, þjónusta og fjármagn getur flust frjálst milli landanna
60. Hvað var Íslendingum afhent 21. apríl 1971 og af hverjum ?
    Skinnhandrit frá Dönum